ตัวพยัญชนะ จ.จาน น่าจดจำ
ตัว จ.จาน นับเป็นพยัญชนะตัวที่ ๘ ของไทย เป็นพวกอักษรกลาง ที่ใช้เป็นตัวสะกดแม่กดในคำที่มาจากภาษาบาลีสันสฤต เช่น กิจ ตำรวจ วินิจฉัย เป็นต้น
จ.ตัวแรกที่ขอกล่าวถึง เป็นชื่อบุคคลที่เราควรน้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่าน คือ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่มากมายเพื่อประชาชนชาวไทย ซึ่ง จุลจอมเกล้า ยังเป็นชื่อเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ที่ทำให้หญิงซึ่งรับพระราชทานตราหรือเครื่องราชอิสริยาภรณ์นี้ในวันฉัตรมงคลมีคำนำหน้านามว่า “คุณหญิง ท่านผู้หญิง” หรือ “คุณ” สำหรับผู้ที่ยังไม่แต่งงานอีกด้วย
ส่วน จินตหรา นอกจากจะเป็นชื่อเมียคนแรกของอิเหนาในวรรณคดีแล้ว ก็ยังเป็นชื่อนางเอกหนัง และแตงโมพันธุ์หนึ่งที่กินอร่อย แต่ถ้าเอ่ยชื่อ จะเด็ด แล้วละก้อหมายถึง พระเอกเจ้าเสน่ห์ ในเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ ของยาขอบ ซึ่งมีวาจาเกี้ยวพาราสีสาวๆเป็นยอด และมีตะละแม่จันทรา พี่สาวของพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้เป็นเมียเอก
สำหรับ จ .ที่เป็นตำแหน่งซึ่งเราได้ยินบ่อยๆจากหนังจีน คือ จอหงวน อันเป็นชั้นขุนนางที่บัณฑิตจีนทั้งหลายต้องไปสอบเพื่อเข้าไปรับใช้ฮ่องเต้ ส่วนจตุลังคบาท ในสมัยโบราณคือ เจ้ากรมพระตำรวจประจำ ๔ เท้าช้างทรงของพระมหากษัตริย์หรือพระมหาอุปราชาในเวลาศึกสงคราม ที่รู้จักกันดีคือในสงครามยุทธหัตถีระหว่างพระนเรศวรมหาราชกับพระมหาอุปราชา ถ้าเป็นจตุโลกบาล(จะตุโลกกะบาน) จะหมายถึง หัวหน้าเทวดาในสวรรค์ชั้นจาตุมหาราช มีหน้าที่รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ได้แก่ ท้าวธตรฐ (ทะตะรด) จอมคนธรรพ์ ดูแลทิศบูรพาหรือตะวันออก ท้าววิรุฬหก จอมกุมภัณฑ์ ดูแลทิศทักษิณหรือใต้ ท้าววิรูปักษ์ จอมนาค ดูแลทิศประจิมหรือตะวันตก ท้าวกุเวร จอมยักษ์ ดูแลทิศอุดรหรือเหนือ ส่วนจตุสดมภ์ หมายถึง วิธีจัดระเบียบราชการบริหารส่วนกลางแบบสมัยก่อน ได้แก่ เวียง วัง คลัง นา ที่มีเสนาบดีเป็นเจ้ากรม คำว่าสดมภ์แปลว่า หลัก แต่ถ้าพูดถึงจตุรงคพล จตุรงคโยธา จตุรงคเสนา ล้วนหมายถึง กองทัพที่มีกำลัง ๔ เหล่าได้แก่เหล่าช้าง เหล่ารถ เหล่าม้าและเหล่าราบ
สัตว์ที่ขึ้นด้วยพยัญชนะตัว จ. ที่เราคุ้นเคยในชีวิตประจำวัน คือ จอ ที่เป็นชื่อเรียกปีนักษัตรที่ ๑๑ มีหมาเป็นเครื่องหมาย จอที่มีชื่อเสียงได้แก่ คุณทองแดงและลูกๆหลานๆ รวมทั้งหมาในหนังต่างๆ เช่น บีโธ่เฟน เบนจี้ และแลสซี่สุนัขแสนรู้ นอกจากนี้ก็ยังมี จงอาง ที่เป็นชื่องูพิษที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก โตเต็มที่ยาวประมาณ ๔.๕ เมตรตัวสีเขียวอมเทา ชูคอแผ่แม่เบี้ยได้ บางแห่งก็เรียกบองหลา จระเข้ (จอระเข้) เป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่ มีปากยาวและปลายปากนูนสูงขึ้นเป็นช่องเปิดของรูจมูก เรียกว่า”ก้อนขี้หมา” มักหากินในน้ำ ในประเทศไทยมี ๓ ชนิดคือ จระเข้น้ำจืดหรือจระเข้สยาม จระเข้อ้ายเคี่ยมหรือจระเข้น้ำเค็ม และจระเข้ปากกระทุงเหว หรือ ตะโขง หากเขียนเป็น จะเข้ จะหมายถึงดนตรีไทยชนิหนึ่ง มีรูปร่างคล้ายตัวจระเข้ ตัวเป็นโพรง วางยาวไปกับพื้น มีสาย ๓ สาย ใช้บรรเลงผสมอยู่ในวงเครื่องสายและมโหรี ลักษณนามเรียกเป็นตัว จักจั่น เป็นชื่อแมลงพวกหนึ่ง มีหลายขนาด ตัวผู้มีอวัยวะพิเศษสำหรับทำเสียงให้ได้ยินไปไกล ระดับเสียงค่อนข้างสม่ำเสมอ จามรี เป็นสัตว์เคี้ยวเอื้อง จำพวกวัว ขนยาวมากและละเอียดอ่อน มีสีน้ำตาลเข้มจนถึงดำ หางยาวเป็นพู่ อาศัยอยู่ตามภูเขาสูงในทิเบต กล่าวกันว่าเป็นสัตว์ที่รักขนตนเองยิ่ง จิ้งโกร่ง เป็นชื่อเรียกจิ้งหรีดชนิดหนึ่ง ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ทางพายัพเรียก จี้กุ่ง หรือขี้กุ่ง อีสานเรียก จี่นายไม้ จี่ป่ม หรือจี่โป่ง ส่วน จะละเม็ด เป็นเต่าทะเลชนิดหนึ่ง
สำนวนหรือคำกริยาที่ขึ้นด้วยตัว จ. เช่น จับได้ไล่ทัน หมายถึง รู้เท่าทัน จับตัววางตาย หมายถึง กำหนดลงไปแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลง จับงูข้างหาง คือทำสิ่งที่เสี่ยงต่ออันตราย จับดำถลำแดง คือ มุ่งอย่างหนึ่งไปได้อีกอย่างหนึ่ง หรือกลายเป็นอีกอย่างหนึ่ง จับปูใส่กระด้ง คือ ยากที่จะทำให้อยู่นิ่งๆ จับเปาะ หมายถึง ตรงเป้า เช่น ต่อยจับเปาะเข้าที่ปลายคาง จับแพะชนแกะ หมายถึงทำอย่างขอไปที จับมือใครดมไม่ได้ หมายถึง หาตัวผู้กระทำผิดมิได้ จับมือถือแขน คือ ฉวยโอกาสล่วงเกินผู้หญิงด้วยการจับมือจับแขนในเชิงชู้สาว จับเสือมือเปล่า คือแสวงหาผลประโยชน์โดยตัวเองไม่ต้องลงทุน เจ้าไม่มีศาล สมภารไม่มีวัด หมายถึง ผู้ที่ไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง ใจเร็วด่วนได้ คือ อยากได้เร็วๆ โดยไม่คิดให้รอบคอบ จ. ที่พ้องเสียงคืออ่านเสียงเหมือนหรือคล้ายกัน แต่เขียนคนละแบบ และมักเขียนผิดกันบ่อยๆ ได้แก่ โจทก์ หมายถึง บุคคลผู้ฟ้องคดีต่อศาล เป็นผู้กล่าวหา โจทย์ หมายถึง คำถามในวิชาคณิตศาสตร์ หรือหมายถึงสิ่งที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ปัญหานี้เป็นโจทย์ที่รัฐแก้ไม่ตก โจษ หรือโจษจัน หมายถึงพูดกันเซ็งแซ่ เล่าลือกันอื้ออึง โจก หมายถึง หัวหน้า มักใช้ในทางไม่ดี เช่น พวกหัวโจก
และสำหรับ จ.ใจ ที่หมายถึง สิ่งทำหน้าที่รู้ รู้สึก นึกและคิด มีมากมายเลยทีเดียว ที่เกี่ยวกับหัวใจ เช่น ใจเต้น ลมหายใจ กลั้นใจ เกี่ยวกับความรู้สึกนึกคิด เช่น ใจซื่อ ใจคด ใจบ้านใจเมือง หมายถึง บริเวณที่ถือว่าเป็นจุดสำคัญของสถานที่ ใจกลาง หมายถึง ศูนย์กลาง ใจจดใจจ่อ หมายถึง มุ่งอยู่ เป็นห่วงอยู่ ใจชื้น แปลว่า รู้สึกเบาใจ มีความหวังขึ้น ไม่เดือนร้อน ใจดำ คือ เห็นแก่ตัว ไม่เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ใจง่าย คือ เชื่อง่าย ยินยอมง่าย ใจเติบ มีใจกว้างขวางเกินสมควร มีใจอยากให้มากเข้าไว้หรือใหญ่โตเข้าไว้ ใจแตก คือ ประพฤติไปตามที่ตนนิยมในทางที่ผิด หรือนอกโอวาทจนเคยตัว ใจถึง คือ กล้าพูด กล้าทำ ใจทมิฬ คือ มีใจดุร้าย ร้ายกาจ มักใช้ ใจทมิฬหินชาติ
ใจน้อย คือ โกรธง่าย ใจนักเลง คือ มีใจกล้าสู้หรือใจกว้างกล้าได้กล้าเสีย ใจปลาซิว คือ มีใจไม่อดทน ใจเพชร คือ ใจแข็ง ใจไม้ไส้ระกำ คือเพิกเฉยดูดาย ไม่มีเมตตากรุณาหรือเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ใคร ใจแป้ว คือ มีใจห่อเหี่ยว ใจฝ่อ คือ ตกใจ ส่วนใจมือ นอกจากแปลว่ากลางฝ่ามือแล้ว ยังเป็นมาตราตวงตามประเพณีโบราณ ๑๕๐ เมล็ดข้าวเท่ากับ ๑ ใจมือ และ ๔ ใจมือเท่ากับ ๑กำมือ ๘ กำมือเท่ากับ ๑ จังออน ถ้าเป็น ไจ ที่สะกดด้วยไม้มลาย หมายถึงด้ายหรือไหมที่แยกจากเข็ดแล้วมัดผูกไว้เพื่อมิให้ยุ่ง และเป็นลักษณะนามเรียกด้ายหรือไหมที่แยกออกจากเข็ดแล้ว (เข็ด คือ ลักษณนามที่เรียกด้ายหรือไหมหลายไจรวมกัน)
นอกจากนี้เรายังมีคำที่ขึ้นต้นด้วยพยัญชนะตัว จ ที่คนแสนเบื่อในปัจจุบัน คือ จราจร ที่เกี่ยวเนื่องกับยวดยานพาหนะและคน ที่มักจะ จอแจ คือ มีผู้คนคับคั่งและเสียงเซ็งแซ่ จนจะกลายเป็นจลาจล คือ ความวุ่นวายปั่นป่วนไม่มีระเบียบอยู่ในเวลานี้ ทำให้ต้อง จอด คือ หยุดอยู่หรือหยุดชั่วคราว ตลอดเวลา ไม่สามารถไปให้รวดเร็วเหมือน จรวด คือยานอวกาศที่ขับเคลื่อนด้วยความเร็วสูงได้ ที่แย่คือ เวลาเจอ จ่า ที่มิได้มีแปลว่า เครื่องใช้ตักแกง ตักข้าวทำด้วยกะลามะพร้าว มีด้ามถือ แต่ดันไปพบกับ จ่า ที่หมายถึงตำรวจชั้นประทวน หรือจ่าสิบตำรวจที่ดักจับอยู่ตรงสี่แยกไฟแดงข้างหน้า มาจาระไน คือ พูดชี้แจงอย่างละเอียดลออถี่ถ้วนถึงความผิดของเรา จนทำให้เราต้องร้อง จ้าก แล้วเกิดจับสั่น คือ ไข้ที่ถูกยุงก้นปล่องกัดกระทันหัน จากนั้นก็แก้ตัว จ้าละหวั่น คือ ชุลมุนวุ่นวาย ว่าจักขุ คือ ลูกกะตาของหนูเห็นแต่ไฟแดง แต่ไม่เห็นตำรวจค่ะ อย่ามาเก็บ จังกอบ ที่สมัยโบราณหมายถึง ภาษีผ่านด่าน หรือภาษีที่เก็บเพื่อบำรุงท้องที่เลยนะค่ะ จ่าฟังแล้วอาจเกิดอาการจั๊กเดียม คือ กระดาก เขินอาย หรืออาจรู้สึก จั๊กจี้ คือ อาการที่ทำให้รู้สึกเสียวสะดุ้งหรือหัวเราะโดยไม่ตั้งใจเมื่อถูกจี้เอวหรือรักแร้ เลยไม่ จับกุม คือ เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี จนเราเกิดความ จับจิตจับใจ อันหมายถึงติดใจ เป็นที่พอใจ แล้วอยาก จุมพิต คือ จูบ เจ้าประคุณ คือคำที่เรียกผู้ที่นับถือ และท่านที่เป็นเจ้าบุญนายคุณ ก่อนจะจรลี คือเดินเยื้องกรายไป เป็นอันจบ จำนรรจ์ การพูดถึงตัว จ ที่น่ารู้เพียงนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น